Author: 8Vivu Editor

Ngày 21-11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Chính phủ đã trình Quốc hội dự án Luật Trí tuệ nhân tạo (AI).

Theo tờ trình do Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trình bày, AI đang trở thành công nghệ mũi nhọn của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, mở ra nhiều cơ hội to lớn cho phát triển kinh tế – xã hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức, cấp bách về quản lý, đạo đức và an toàn mà các quy định pháp luật hiện hành chưa bao quát đầy đủ.

Một số vấn đề thực tiễn đặt ra với AI như rủi ro về đạo đức, thiếu cơ chế phân loại, kiểm soát rủi ro hệ thống AI; thiếu cơ chế kiểm định, cấp phép và giám sát các hệ thống AI, đặc biệt hệ thống AI có rủi ro cao. Chính phủ cũng nêu rõ có khoảng trống về trách nhiệm pháp lý khi Al gây thiệt hại.

Sự phát triển của AI đặt ra những nguy cơ an ninh phi truyền thống rất cấp bách. Công nghệ deepfake bị lạm dụng để tạo ra các thông tin sai lệch, bôi nhọ, lừa đảo hoặc gây bất ổn chính trị xã hội. Do đó, việc xây dựng Luật Trí tuệ nhân tạo là rất cần thiết.

Theo dự thảo, hệ thống trí tuệ nhân tạo được phân loại theo rủi ro, với 4 mức độ rủi ro bao. Thứ nhất, rủi ro không chấp nhận được là hệ thống có khả năng gây tổn hại nghiêm trọng, không thể khắc phục. Thứ hai là rủi ro cao: hệ thống có thể gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, quyền, lợi ích hợp pháp.

Thứ ba là rủi ro trung bình: hệ thống có nguy cơ gây nhầm lẫn, thao túng hoặc lừa dối người sử dụng. Rủi ro thấp là các trường hợp còn lại. Nhà cung cấp AI phải tự phân loại hệ thống trước khi lưu hành và chịu trách nhiệm về kết quả phân loại.

Luật quy định trách nhiệm minh bạch, gắn nhãn và giải trình. Cụ thể, bên triển khai phải thông báo rõ và gắn nhãn đối với nội dung tạo ra hoặc chỉnh sửa có yếu tố giả mạo, mô phỏng người thật (deepfake) có thể gây hiểu lầm, hoặc nội dung do AI tạo ra nhằm mục đích truyền thông, quảng cáo. Nhà cung cấp và bên triển khai phải giải trình về kết quả xử lý của hệ thống rủi ro cao khi người bị ảnh hưởng yêu cầu.

Việc quản lý AI cũng được đề xuất quản lý theo rủi ro. Theo đó, đối với rủi ro không chấp nhận được, các hệ thống này bị cấm phát triển, cung cấp, triển khai hoặc sử dụng dưới bất kỳ hình thức nào.

Danh mục cấm bao gồm hệ thống dùng cho hành vi bị pháp luật nghiêm cấm, sử dụng yếu tố giả mạo để lừa dối, thao túng gây tổn hại nghiêm trọng, lợi dụng điểm yếu của nhóm người dễ bị tổn thương (trẻ em, người cao tuổi…), hoặc tạo nội dung giả mạo gây nguy hại nghiêm trọng đến an ninh quốc gia.

Dự thảo luật cũng đề xuất các quy định về xử lý vi phạm và trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Theo đó, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm quy định của luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan đến trí tuệ nhân tạo thì tùy theo tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo thực hiện theo quy định sau đây và pháp luật về xử lý vi phạm hành chính. Cụ thể, phạt tối đa 2% doanh thu tại Việt Nam của năm trước liền kề của tổ chức đó đối với hành vi vi phạm quy định tại Điều 11 của Luật này; trong trường hợp tái phạm thì phạt tối đa 2% doanh thu toàn cầu của năm trước liền kề của tổ chức đó. Trường hợp không có doanh thu của năm trước liền kề hoặc mức phạt tính theo doanh thu thấp hơn mức phạt tiền tối đa theo quy định thì áp dụng mức phạt tiền tối đa 2 tỉ đồng với tổ chức, tối đa 1 tỉ đồng với cá nhân.

Đối với hành vi vi phạm không quy định tại Điều 11 của luật này thì mức phạt tiền tối đa là 2 tỉ đồng đối với tổ chức; cá nhân thực hiện cùng hành vi vi phạm thì mức phạt tiền tối đa bằng một phần hai mức phạt tiền đối với tổ chức (tối đa 1 tỉ đồng – PV).

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải cho biết, quy trình quản lý đối với các hệ thống AI rủi ro cao cần được thiết kế đơn giản, minh bạch và khả thi cho doanh nghiệp.

Theo đó, đề nghị áp dụng quy trình 3 bước gồm: tự đánh giá – đăng ký – hậu kiểm, trong đó doanh nghiệp tự đánh giá và công bố mức độ rủi ro của hệ thống theo tiêu chí thống nhất do Nhà nước quy định (phạm vi tác động, loại dữ liệu sử dụng, mức độ tự động ra quyết định…), sau đó gửi hồ sơ đăng ký điện tử để cơ quan quản lý theo dõi.

Về quản lý mô hình AI đa dụng có rủi ro hệ thống, cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc kỹ lưỡng quy định về việc quản lý các mô hình AI đa dụng (ví dụ như OpenAI – ChatGPT; Google – Gemini…), đặc biệt là những mô hình gốc (foundation models) được phát triển ở nước ngoài, đòi hỏi nguồn lực hạ tầng, dữ liệu và tính toán khổng lồ mà Việt Nam hiện chưa đủ năng lực để tự phát triển.

Do đó, việc áp dụng cơ chế quản lý trực tiếp đối với các mô hình AI đa dụng là khó khả thi. Đề nghị nghiên cứu chuyển hướng quản lý sang khâu ứng dụng, triển khai và khai thác mô hình tại Việt Nam, thay vì quản lý trực tiếp các nền tảng gốc ở nước ngoài.

Theo thông tin từ Công an xã Tiền Hải (tỉnh Hưng Yên), ngày hôm qua (22/11), cơ quan Cảnh sát Điều tra (CSĐT) Công an tỉnh đã ra quyết định khởi tố vụ án, lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Nguyễn Long Thành (SN 1993, trú thôn Hiên, xã Tiền Hải, tỉnh Hưng Yên) về hành vi “Hiếp dâm người dưới 16 tuổi”, quy định tại khoản 3, Điều 142 Bộ luật Hình sự. Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên đã phê chuẩn các thủ tục trên.

Cụ thể, ngày 15/11, Công an xã Tiền Hải (Hưng Yên) tiếp nhận tin báo của quần chúng nhân dân về việc: vào khoảng 15h cùng ngày, Nguyễn Long Thành đe dọa, ép buộc cháu T.M.A (SN 2013) đến nhà nghỉ (thuộc xã Tiền Hải) và có hành vi xâm hại thân thể nạn nhân nhằm thỏa mãn nhu cầu tình dục. Sau khi thực hiện xong, Thành bỏ trốn khỏi địa phương.

Ngay khi nhận tin báo, Công an xã Tiền Hải nhanh chóng triển khai xác minh và xác định Nguyễn Long Thành chính là đối tượng có hành vi xâm hại cháu A. Đây cũng là đối tượng bị nhiễm HIV, có 2 tiền án về hành vi cướp tài sản và là đối tượng manh động, mang theo hung khí trong quá trình bỏ trốn.

Bằng các biện pháp nghiệp vụ, Công an xã Tiền Hải xác định đối tượng đang có ý định bỏ trốn vào các tỉnh phía Nam để tìm đường vượt biên sang Campuchia. Nếu không truy bắt kịp thời sẽ gây nhiều khó khăn trong quá trình điều tra, xử lý tội phạm. Sau đó, đơn vị báo cáo lãnh đạo Công an tỉnh Hưng Yên trực tiếp chỉ đạo lực lượng các Phòng nghiệp vụ phối hợp Công an xã truy bắt đối tượng.

Bằng nhiều biện pháp xác minh, truy vết, đến chiều 19/11, cơ quan công an xác định đối tượng xuất hiện tại tỉnh Ninh Bình đang di chuyển sang Bỉm Sơn (tỉnh Thanh Hóa) và bắt xe khách đi KonTum.

Lúc này, Tổ công tác Công an xã Tiền Hải phối hợp với Cục CSGT, Công an tỉnh Quảng Trị dừng phương tiện xe khách BKS 82B-006.xx, bắt giữ đối tượng, thu 2 dao nhọn, nhiều vật chứng liên quan và di lý về Công an xã để tiến hành điều tra, xác minh hành vi phạm tội của Thành.

Trong quá trình truy bắt đối tượng, Tổ công tác Công an xã Tiền Hải còn phát hiện và phối hợp với Công an phường Hoa Lư (tỉnh Ninh Bình) triệt xóa 1 điểm tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy do bạn tù cũ của Thành cầm đầu, bắt 2 đối tượng, thu 1 khẩu súng và 3 viên đạn cùng 13 gói ma túy tổng hợp.

Trước diễn biến phức tạp của bão Kalmaegi, Chủ tịch tỉnh Gia Lai yêu cầu phải chủ động xả lũ ở các hồ đập. Nếu các đơn vị không chấp hành, ở hạ du ngập lụt mà thủy điện xả lũ dồn dập sẽ xem xét “hành vi giết người” và xử lý trách nhiệm liên quan.

Tối muộn 5/11, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Phạm Anh Tuấn đã chủ trì cuộc họp Sở Chỉ huy tiền phương triển khai công tác ứng phó với bão số Kalmaegi (bão số 13). Cuộc họp được kết nối trực tuyến đến 12 Sở Chỉ huy tiền phương trên địa bàn.

Theo UBND tỉnh Gia Lai, bão Kalmaegi đã đi vào Biển Đông lúc 16h cùng ngày. Trong 3 giờ tới, bão được dự báo di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc với tốc độ khoảng 25 km/h. Đến 18h30 ngày 5/11, toàn tỉnh đã sơ tán 2.337 hộ với 7.097 nhân khẩu. Các địa phương được yêu cầu hoàn thành việc di dời số hộ còn lại trước trưa 6/11.

Tại cuộc họp, ông Phạm Anh Tuấn – Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai yêu cầu 7 phó chủ tịch UBND tỉnh phụ trách các điểm cầu trên địa bàn tỉnh báo cáo tình hình kiểm tra, ứng phó bão số 13. Đồng thời, yêu cầu các địa phương triển khai quyết liệt trong khâu di dời dân tránh, trú bão đảm bảo an toàn cho người dân.

Đối với những vị trí xung yếu, nguy cơ sạt lở cao thì phải bố trí phương tiện sẵn sàng ứng phó khi sự cố xảy ra. Đối với hồ đập, Chủ tịch tỉnh yêu cầu phải chủ động xả lũ trước, tránh tình trạng dưới hạ du lụt nhưng phía trên tiếp tục xả lũ. Nếu các đơn vị không chấp hành, ở hạ du ngập lụt mà thủy điện xả lũ dồn dập sẽ xem xét “hành vi giết người” và xử lý trách nhiệm liên quan.

Chiều cùng ngày, UBND tỉnh Gia Lai cũng đã có buổi làm việc với Tư lệnh Quân khu 5 về công tác phòng chống, ứng phó với bão Kalmaegi.

Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Phạm Anh Tuấn, xác định đây là cơn bão rất mạnh, tâm bão nhiều khả năng đổ bộ vào tỉnh Gia Lai. Theo kịch bản, địa phương sẽ kích hoạt mức tương ứng theo từng cấp độ bão xảy ra.

“Nhằm ứng phó bão hiệu quả, địa phương sẽ thực hiện tốt phương châm 4 tại chỗ, trực chiến 24/24 giờ. Đồng thời, huy động máy ủi, máy múc sẵn tại các vị trí xung yếu để khắc phục khi có sạt lở xảy ra. Liên quan đến hồ đập trên địa bàn, tỉnh sẽ tiếp tục cho xả lũ lớn, xả lũ khẩn trương, cao độ để tránh lũ chồng lũ. Việc xả lũ lớn trước khi bão đến có khả năng ảnh hưởng đến sản xuất mùa vụ năm sau nhưng chúng ta không nên mạo hiểm tích nước” – ông Phạm Anh Tuấn cho biết.

Theo Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự tỉnh Gia Lai, toàn tỉnh có 283 hồ chứa, riêng các hồ chứa lớn tham gia vận hành điều tiết lũ khu vực hạ du phía Đông tỉnh có dung tích đạt 46,1% thiết kế, dung tích còn trống hơn 300 triệu m3.